Mantıksal Gözlem Tanımlayıcılarının İsimleri ve Kodları

LOINC (Logical Observation Identifiers Names and Codes, Mantıksal Gözlem Tanımlayıcılarının İsimleri ve Kodları), kâr amacı gütmeyen Amerikan Regenstrief Enstitüsü Tıbbi Araştırma Organizasyonu tarafından 1994 yılında laboratuvar ve klinik test sonuçlarının her birini bir ID kod ile tanımlamak ve verilerde standardizasyonu sağlamak için geliştirilmiş bir veri tabanıdır. 

LOINC, laboratuvar verilerinde klinik bakım sonuçlarının yönetimi ve araştırmalarda kan hemoglobini, serum potasyumu veya yaşam işaretleri gibi sonuçların karşılıklı kullanılmasına imkan tanımaktadır. Tüm tıbbi bilgi üreticileri bu standart yapıyı kullanarak laboratuvar verilerini kaydedebilmekte ve böylece veri iletiminde her bir test için tekil bir kod yapısı kullanmış olmaktadırlar. Amacı elektronik mesajların içindeki, Health Level Seven (HL-7) gözlem mesajları gibi, tıbbi gözlemleri tanımlamaktır. Böylece hastaneler, laboratuvar merkezleri, araştırmacılar ve kamu sağlık birimleri, elde ettikleri tetkik sonuçlarını, tıbbi kayıtlarını doğru bir şekilde kodlayabilecek ve araştırmalarında kullanabileceklerdir.

Çok sayıda bölgeden LOINC’ler aracılığıyla toplanan ve birçok araştırmada kullanılabilecek test ve gözlem sonuçları raporlandığında, klinik laboratuvarlarının, doktorların, sağlık bakımı sağlayıcısı olan kamu kurumlarının, ödeme kuruluşlarının ve sorumlu organizasyonların ilgi odağı olabilecektir.

Sağlık Bakanlığı Laboratuvar Bilgi Sistemleri Standardizasyon Çalışmaları: LOINC

Sağlık hizmetlerinin ve sunulan hizmete ilişkin verilerin entegrasyonunun sağlanması, elektronik sağlık kayıtlarının oluşturulması ve bazı raporlama süreçlerinin zamanında ve doğru bir şekilde işletilmesi gibi birçok avantaj sunan LOINC veri tabanının Türkçe çevirisi yapılmış ve Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) kodları ile ilişkilendirilmeleri tamamlanmıştır.

Laboratuvar verisi üreten ve işleten tüm sağlık kurumlarının kendi sistemlerinde kullandıkları testleri LOINC’ler ile ilişkilendirebilmesi amacıyla geliştirilen web sitesinde (http://loinc.saglik.gov.tr/Default.aspx) dünyada yaygın olarak kullanılan “SFILL ve Top 2000” listelerinden alınan LOINC’ler SUT ile ilişkilendirilerek yayınlanmıştır. Ayrıca bu sitede “All Records” aracı seçilerek ilişkilendirilmesi tamamlanmamış ve tercüme edilmemiş kodlara da erişilebilmektedir.

Laboratuvar verilerinin standart bir yapıda gönderiminin sağlanması amacıyla LOINC ile ilgili iki tablo Sağlık Kodlama Referans Sunucusuna (SKRS) eklenmiştir. Bu tablolardan “LOINC-SUT İlişkisi Tablosu” veri gönderiminde kullanılmak üzere SUT ilişkilendirilmesi ve tercümesi tamamlanmış kodları içermektedir. “LOINC Tablosu” ise bütün LOINC veri tabanını içermektedir.

LOINC Kullanım Süreci

LOINC kodunun gönderilmesiyle birlikte laboratuvar testleri (hastanın laboratuvar tetkikinin adı,  sayısı ve hasta sonuçlarına ek olarak) hakkında aşağıdaki ek bilgilere sahip olunacaktır.

  1. Özellik; analitin karakteristiğidir. Örneğin kütle ölçümü mü? Katalitik aktivite mi? Madde miktarı mı? Madde sayısı mı? Gibi,
  2. Zamanlama; testin ve ya ölçümün yapıldığı zamandır.  Örneğin, Glikoz tolerans testi, sabah ve akşam kortizol gibi,
  3. Sistem (materyal); testin hangi örnekte çalışıldığı bilgisini verir. Örneğin serum, plazma, idrar gibi,
  4. Skala; Sonucun sayısal mı?, yorum mu?, pozitif ya da negatif gibi ikili bir durumumu ifade ediyor.
  5. Metod; testin hangi yöntemle çalıştığıdır. Aglütinasyon, immünoassay gibi,
  6. Birim; test sonucunun hangi birimle verildiğidir. Örneğin mg/dl gibi.

LOINC Kodlama Sisteminin Sağlayacağı Faydalar

  1. Laboratuvar verilerinin detaylı değerlendirilmesine olanak sağlayacaktır. 
  2. Laboratuvarlar arası bilgi alışverişine olanak sağlayacaktır. Böylece az sayıda fakat pahalı olan testlerin daha merkezi hastanelerde çalıştırılarak elde edilen sonuçların paylaşılmasıyla tasarruf sağlanması mümkündür.
  3. Her bir testin hem ulusal hem de uluslararası bir kimliği olacağı için laboratuvarda çalışılan test tanımları tıpkı TC kimlik numarası gibi tekil ve herkes tarafından bilinir hale dönüşecektir.

LOINC Kullanan Ülkeler

  1. ABD’de 2003 yılında kullanılması zorunlu hale getirilmiştir.
  2. Çin, Estonya, Kanada, Fransa, İsviçre, Almanya, Yunanistan, İtalya, Kore, Arjantin, İngiltere, Avusturalya, İspanya gibi ülkelerde kullanılmaktadır.